Het Baken

Fotograaf: Nel Wilkes

Kunstwerk van de maand: November 2022

Marus van der Made

1940

Monster

Beeldend kunstenaar, vormgever

Bronnen

https://www.vandermadesart.nl
https://nl.wikipedia.org/wiki/Marus_van_der_Made
Documentatie uit het gemeentearchief Maassluis, cluster stad, team Cultuur

Marus begon zijn carrière als beeldend kunstenaar, abstract en figuratief. Later ging hij werken in geometrische abstractie. ‘Mijn werk valt onder de stroming concrete kunst. Voornamelijk werk ik ruimtelijk. Bij al mijn werken blijft de essentie van vorm belangrijk. Toch laat ik emotie en intuïtie toe. Lijn, vlak, ritme en lichtval zijn van betekenis.’

Een baken is een merkteken dat schippers en piloten de vaar- of vliegroute aangeeft. Het kan verschillende vormen hebben: een boei, een paal, een lamp, een bel, een geluidssignaal ‘ping’. Twee bakens, op een specifieke plek gezet, kunnen samen een lijn in de route aangeven. Dat moet Marus voor ogen hebben gehad bij het bedenken van zijn kunstwerk voor de Maassluise Molenwijk.

Midden door die wijk, op polderniveau gelegen, ligt een singel als onderdeel van het beheerssysteem voor het oppervlaktewater. De Stadsmolen en de Stellingmolen kruisen de singel, zo’n 170 meter uit elkaar. Marus’ ontwerp voor het kunstwerk ging uit van bruggen waarover beide wegen de singel zouden kruisen. Hij ontwierp het werk langs vier horizontale en vier verticale lijnen. De horizontale lijnen zouden gevormd worden door de leuningen van de bruggen. Daarin zouden aan de onderzijde lichtlijnen worden gemonteerd bij wijze van straatverlichting in het donker. Naast elke brug zou een verticale sculptuur de lucht in steken, die in het donker van onderaf zou worden aangelicht.

Marus’ plan werd in 1989 door de Culturele Raad Maassluis gekozen uit vier aanbiedingen en aan het gemeentebestuur voorgedragen. Maar hoe anders zou het er bij de onthulling in 1991 uitzien…

De smalle bruggen werden brede dammen. Zo breed dat de singel er ongezien in een duiker onderdoor loopt en de bewoners er bovenop hun auto’s en bussen kunnen parkeren. Wég open zichtlijn langs het water door de wijk.

De verticale sculpturen kwamen er wel. Midden bovenop beide dammen, op de as van de singel. Perfect geplaatst op de navigatieroute, zou je zeggen. Samen, in lijn, geven ze de veilige vaarweg aan. Tja. Maar ook hier kwam er iets tussen. Letterlijk. Op de Stadsmolen een verkeerspaal middenvoor de zebra die precies over de as van de singel is gelegd. Verkeerstechnisch op de juiste plek, maar een sta-in-de-weg voor de bedoeling van Het Baken. Op de Stellingmolen werd een treurwilg geplant, midden boven de singel, recht voor de sculptuur. Die heeft na dertig jaar een dikke stam met een brede knot, op zichthoogte. En een enorme kruin.

En zo komt het dat Het Baken door niemand herkend wordt als één kunstwerk. Het werden twee losse dingen. Twee kwart cirkelvormige sculpturen, op de Stadsmolen zilver met blauw, op de Stellingmolen zilver met geel. Zeven en een halve meter hoog en een halve meter breed, verankerd in flinke blokken beton. Elke sculptuur heeft twee gebogen, rechtstandige ‘lamellen’, in het donker van onderaf aangelicht door schijnwerpers. Door die vormen spelen de lamellen met het licht.

Misschien dat je ’s winters als het vroeg donker is en de treurwilg kaal, toch nog de bedoeling van het éne Baken kunt zien, nu je het weet?

15 september 2022
Jacques Visker, HVM

Wat vindt een willekeurige Maassluizer ervan?

-Het kunstwerk Het Baken doet mij in eerste instantie niet veel. Maar kunst nodigt mij altijd uit tot een vraag. In mijn geval ‘Ik begrijp niet wat ik ervan vind dat hier een geel gekleurd verticaal object is neergezet?’ Voor mijn antwoord gaat het kunstwerk dan een verhaal vertellen, in deze buurt met molen- en botennamen. In zijn eenvoud drukt Het Baken een signaal uit, waarvan het hier duidelijk niet aan herkenning ontbreekt. Dat roept bij mij tegelijk een gevoel van vertrouwen op. Die uitdrukkingen vind ik héél goed gelukt. Het spreekt mij aan dat de kleur weliswaar opvallend is, maar toch niet afsteekt tegen de omgeving met haar gele bakstenen en blauwe lichtmasten! Tevens is Het Baken een uitstekende robuuste markering voor wanneer je iemand de weg moet wijzen die de wijk niet kent.
André Bruijn

-Vind ik een lastig kunstwerk. Wat moet je ermee. Het is niet mooi, maar ook niet lelijk. Goed in de kleur.
Chris Zweers

-Tsja, twee ‘palen’ in de grond. Een kunstwerk waar ik niet zoveel mee kan. Ik krijg er geen bepaald gevoel of gedachte bij. Ik kan me wel voorstellen dat het in die wijk letterlijk gebruikt wordt als een soort ‘baken’, om bij af te spreken bijvoorbeeld. Wat dat betreft is het dan wel een handig kunstwerk.
Janneke Noordermeer

Wat vindt een collega-kunstenaar uit Maassluis ervan?

Hoek Stadsmolen/Torenmolen staat de Blauwe Zuil en op de hoek van Torenmolen/Stellingmolen staat de Gele Zuil. Wij kwamen als eerste bewoners in de Molenwijk wonen dus kennen ze goed. Met name ’s avonds komen ze mooi tot hun recht doordat ze dan verlicht zijn. Een echt Baken langs de sloot.
Willy Minderhoud

De vormen zijn eenvoudig en niet spannend.

Maar door de kleuren vallen de beelden op en vormen beelden die in het oog springen.

Handig om iemand in de wijk uit te leggen waar je woont en hoe je daar moet komen.

De strakheid van de vormen verwijzen denk ik naar het nieuwe van de huizen in de nieuwe wijk van de stad.
Friedie Kloen

In de Molenwijk staan op twee plaatsen een soort gigantische strips van een meter of vijf hoog rechtop.

Dit is het kunstwerk Het Baken.

Ik woon zelf in de Molenwijk en fiets of loop er regelmatig langs.

Wat mij opvalt is dat ze niet opvallen, je kijkt er niet bewust naar.

Een kunstwerk is voor mij goed als het iets met je doet of je ziet het direct, ook als je het niet mooi vindt.

Hier is het in ieder geval voor mij niet zo, ik heb er niks mee.
Henk v d Hoek

Gekleurde palen in de grond. Dat is wat de meeste mensen zien denk ik. Eenvoud kan mooi zijn, maar dit is niet iets wat je snel als ‘mooi’ zou beoordelen, en dat is voor veel mensen wel een belangrijk criterium voor kunst. Maar het kan je aan het denken zetten en als je snel uitgedacht bent blijft er ‘slechts’ een decoratief element over; dat kan ook voldoende zijn.
Rolf de Bakker